Staj yapan öğrencileri bedava insan kaynağı olarak gören işletmeler/işverenler hak ettikleri staj ücretlerini vermedikleri gibi, angarya işleri de yaptırıyorlar. Tehdit mekanizmaları staj notunuzu düşük verme yada staj dosyasını yakma anlamında. Özellikle işletme sahipleri staj anlamında ödedikleri ücretleri stajyerden geri alıyor (Ayrıca devletten hak etmedikleri teşviki alıyor)
Staj yaptıkları işyerlerinde mesleki işleri dışında diğer işleri yaptırıldığını da ifade ediyor. Stajyerler, temizlik, bulaşık yıkama, ofis boy gibi. Hafta sonu, ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştırılması, fazla mesai yaptırılması, kanunsuz uygulamaya doğru adım atılıyor.
Yukarıda dile getirdiğimiz serzenişlere ne yazık ki günümüzde ve sahada birçok işletme de karşı karşıya gelebiliyoruz. Bundan dolayı aşağıdaki açıklamalara yer vermek zorunda kaldık.
Stajyer öğrenci kimdir yasal hakları nelerdir? Eğitim ve öğretim kurumlarında almış oldukları teorik bilgileri, işyeri ortamında pratiğe çevirmek, çalışma hayatı koşullarını öğrenecek, kendini geliştirecek kişidir stajyerler. Mevzuat açısından stajyer tanımlanması;
"İşletmelerde Mesleki Eğitim", mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerinin beceri eğitimlerini işletmelerde olarak tanımlanır. Stajyer aslında mesleki gelişim anlamında amaç teorinin pratiği dönüştürülmesi,alanındaki eksiklikleri tanıması ve tamamlamasıdır.
Burada hem işveren hem de mesleki eğitim anlamında staj yapan öğrenci olmak üzere karşılıklı işletme kurallarına göre hareket etme yükümlülüğü göz ardı edilemez. Staj yapan öğrencilerin ana kaynağı 3308 sayılı kanun olup, bu kanun ile sigortalılık hakkında 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu,6331 sayılı İSG Kanunu ve diğer kanunlarda düzenlemelere yer verilmiştir. O halde geniş anlamı ile stajyer mesleki gelişimini işyeri ortamında pekiştiren kişi olarak tanımlamamız doğru olacaktır. İşletmelerde staj yapan öğrencilerde aradığımız özelliklerin başında, mesleki ve teknik eğitim yapan bir ortaöğretim kurumunda olacak veya yükseköğretim kurumunda kayıtlı öğrenci olmak, okulları tarafından zorunlu olarak, belirtilen/sözleşme düzenlenen işveren/işletmelerde alan mesleğiyle uyumlu bilgi, becerisini geliştirmek için çalışacaktır.
On ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırır. Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tam sayıya tamamlanır. Bu işletmeler mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırabilir.
İDARİ YAPTIRIM VAR!
Mesleki eğitime katılma payı
On ve daha fazla personel çalıştıran ve Bakanlıkça işletmelerde mesleki eğitim kapsamına alınan ancak beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler, beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin net tutarının 1/3’ü nispetinde, yirmi ve daha fazla personel çalıştırılması halinde 2/3’ü nispetinde Saymanlık hesabına para yatırmakla yükümlüdürler. Bu sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın işyerinde 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalıştırılan personel sayısı dikkate alınır.
Örnek:
A işletmesi 100 kişi çalışanı varsa 5 adet stajyer mesleki eğitim alanında beceri eğitim yaptırması gerekir 5 öğrenci beceri eğitim imkanı verilmemesi halinde 5x14736=73.680 TL ödemek zorunda işverenler saymanlığa ödeme yapmak zorunda kalır.
Eğitim birimi kurulması zorunlu: On ve daha fazla öğrenciye beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptıracak işletmeler bu amaçla bir eğitim birimi kurar. Bu birimde, yapılan eğitim için alanında ustalık yeterliğine sahip ve iş pedagojisi eğitimi almış usta öğretici veya eğitici personel görevlendirilir.
Stajyer öğrenci hak ettiği ödemeyi almalı! 20'den az çalışanı olan iş yerlerinde stajyerlerin ücreti asgari ücretin net tutarının en az yüzde 15'i, 20 ve üzeri çalışanı olan iş yerlerinde stajyerlerin ücreti asgari ücretin net tutarının en az yüzde 30'u, mühendislik fakültesi öğrencisi olup staj yapan öğrencilere asgari ücretin net tutarının en az yüzde 35'i, çırak ve aday çırak statüsünde mesleki eğitim görenlere asgari ücretin net tutarının en az yüzde 30'u, kalfalık yeterliliğini kazanan mesleki eğitim merkezi 12. Sınıf öğrencilerine asgari ücretin net tutarının en az yüzde 50'si ödenmelidir.
3308/41 maddesinde idari para cezası: 3308/25 maddesine aykırı davranan işletmeler idari para cezası uygulanır, fiilin tekrarı hâlinde bu cezalar iki katına çıkarılır. İdarî yaptırımlara karar vermeye mahallî mülkî amir yetkilidir. Stajyer öğrenciler branşları ile ilgili çalışmak istiyorlar. Hak ettikleri staj ücretlerinin yasal sınırlara göre ödenmesini talep ediyorlar. Kendilerine bu haklarının verilmesi ile staj adına daha verimli çalışacaklarını, okul yönetimi, koordinatör öğretmenlerinin sahip çıkmasını, şikayetlerinin değerlendirilmesi ve bu konuda işverenlere uygulanması gereken idari para cezalarının gündeme gelmesini, staj yapan öğrencilerimize sahip çıktığımızda ülkemizin ara işgücü olan nitelikli elemanlarını yetiştirmiş olunacaktır.
Vedat İLKİ
Kaynak : https://www.egetelgraf.com/stajyer-ogrenci-kole-mi
RSS