2023 Kasım konut ve işyeri kira artış oranı belli oldu

Konutlarda kira artışı %25 

11 Haziran 2022 ile 01.07.2024 tarihleri arasında (bu tarih dâhil) gerçekleştirilecek kira artışları konutlar için %25'i aşamayacak. Eğer bu tarihlerde yasal oran %25'in altında ise, en yüksek oran olarak yasal oran kabul edilecek.

2023 Kasım ayına dair kira zammı oranı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 Kasım ayı itibariyle Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) on iki aylık ortalamasının %54,26 arttığını göstermektedir. Bu durumda, normalde yasal oran olarak belirlenen %54,26'lık artış, 11 Haziran 2022 ila 01.07.2024 tarihleri arasındaki kira artışları için %25'i geçemeyecek şekilde düzenlenmiştir.

İş Yeri Kira Artış Oranı

İş yerleri için kira artış oranları, 1 Temmuz 2020'den itibaren bir önceki kira yılındaki Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranına göre hesaplanmaktadır. İş yeri kira sözleşmeleri, ofis, ticarethane, mağaza dükkan gibi taşınmaz mallar için geçerli olup, 2023 Kasım iş yeri kira zam oranı %54,26 olarak belirlenmiştir.

Kira artışı hesaplama seçenekleri şu şekilde:

- TÜFE (12 aylık ortalama): Kira artışı, TÜFE'nin 12 aylık ortalaması baz alınarak belirlenir. Bu oran, Borçlar Kanunu kapsamında kira sözleşmesi yenilemesinde uygulanabilecek en yüksek yasal zam oranını temsil eder ve sadece konutlar için %25 ile sınırlıdır.
- TÜFE (Geçen yılın aynı ayına göre): Kira artışı, TÜFE'nin geçen yılın aynı ayına göre değişim oranı temel alınarak hesaplanır.
- Yİ-ÜFE (12 aylık ortalama): Kira artışı, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) 12 aylık ortalaması baz alınarak belirlenir. Bu oran, 2019 yılından önce en yüksek kira zam oranı belirlenmesinde kullanılmıştır.
- Yİ-ÜFE (Geçen yılın aynı ayına göre): Kira artışı, Yİ-ÜFE'nin geçen yılın aynı ayına göre değişim oranı temel alınarak hesaplanır.
- (TÜFE + Yİ-ÜFE)/2 - 12 aylık ortalama: TÜFE ve Yİ-ÜFE'nin 12 aylık ortalaması toplanarak 2'ye bölünerek belirlenen oran üzerinden kira artışı hesaplanır.
- (TÜFE + Yİ-ÜFE)/2 - Geçen yılın aynı ayına göre: TÜFE ve Yİ-ÜFE'nin geçen yılın aynı ayına göre toplanarak 2'ye bölünerek belirlenen oran üzerinden kira artışı hesaplanır.
- Özel Oran: Enflasyon oranları dışında belirtilen özel oran kullanılarak kira artışı hesaplanır. Bu özel oran, gelecekteki tahmini kira artış hesaplamalarında da kullanılabilir.

Kira Artışı Kanunu

Kira artış oranları, ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenmiş olup, "Uygulanabilecek en yüksek kira artış oranı tespiti için kullanılır." Asıl kira artışı, enflasyona göre belirlenen üst sınırı aşmamak şartıyla, kiracı ve gayrimenkul sahibi arasındaki anlaşmaya göre belirlenir.

Yasal olarak kira artış oranları, Borçlar Kanunu'nun 344. Maddesi'nde düzenlenmiştir. 344. Madde, 18 Ocak 2019 tarihi itibarıyla değiştirilmiş olup, kira artışlarını "tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim" üzerinden düzenlemiştir. Ayrıca, bu maddeye ek olarak, "kararlaştırılmışsa" ibaresinden sonra "20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla" ibaresi eklenmiştir.

Yeni Kira Artış Kanunu 2023 - 2024 İlgili kanun düzenlemesi:

Geçici Madde 1 kapsamında yapılan yeni kira artış kanunu düzenlemesi, konut kiraları için 1/7/2023 tarihine kadar geçerli olacak şekilde, bir önceki kira yılının bedelinin %25'ini geçmemek koşuluyla uygulanacağını belirtir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de geçerlidir ve bu oranları aşan sözleşmeler geçerli değildir.

Önceki Yargıtay kararları, kira artışlarının "Yİ-ÜFE On İki Aylık Ortalama Değişim Oranı"nı geçemeyeceğini belirtiyordu. Ancak, ilgili kanunda yapılan değişiklikle birlikte, mevcut Yargıtay kararları "TÜFE On İki Aylık Ortalama Değişim Oranı" olarak güncellenmiştir.

Kaynak: https://data.tuik.gov.tr/